پدافند هوایی چین؛ موشک‌هایی برای حفظ آسمان و فتح بازارهای جهانی+ عکس

به گزارش پارسینه، چین مجموعه‌ای گسترده از موشک‌های زمین به هوا (SAM) را توسعه داده که در سطوح مختلف برد و فناوری قرار دارند. در ادامه، برخی از معروف‌ترین سامانه‌های پدافند هوایی ساخت چین را معرفی می‌کنم:

موشک‌های زمین به هوای ساخت چین

- HQ-9  

  سامانه پدافندی HQ-9 چین یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های زمین به هواست که در دهه 1980 طراحی‌اش آغاز شد و از سال 2001 وارد خدمت شد. این سامانه با الهام از S-300 روسی و فناوری‌هایی مشابه Patriot آمریکایی ساخته شده و در نسخه‌های مختلفی مانند HQ-9A و HQ-9B ارتقاء یافته که بردی تا 300 کیلومتر دارند. موشک‌های HQ-9 با سرعتی بیش از ماخ 4، توان مقابله با هواپیماهای جنگی، موشک‌های کروز و بالستیک را دارند. هدایت آن ترکیبی از سیستم اینرسی، لینک میانی، و رادار فعال در مرحله نهایی است که دقت بالایی فراهم می‌کند.

نسخه‌های صادراتی HQ-9 مثل FD-2000 و FD-2000B توسط کشورهایی همچون پاکستان، ترکمنستان، مراکش و ازبکستان خریداری شده‌اند. این سامانه‌ها با قیمت تقریبی بین 250 تا 500 میلیون دلار به‌عنوان جایگزین اقتصادی برای سامانه‌های غربی شناخته می‌شوند. HQ-9 توانایی رهگیری هم‌زمان ده‌ها هدف را دارد و رادار آن با آرایه فازی بردی تا 120 کیلومتر برای شناسایی جنگنده‌ها فراهم می‌کند. عملکرد موفق آن در رزمایش‌ها و کاربرد عملی در مناطقی مانند مرز هند و دریای جنوبی چین، جایگاه این سامانه را به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی پدافند هوایی چین تثبیت کرده است.

- HQ-22 

  HQ-22 یک سامانه موشکی زمین به هوا میان‌برد تا دوربرده که از سال 2017 وارد خدمت ارتش چین شده. موشک‌هاش تا برد 200 کیلومتر و ارتفاع 27 کیلومتر رو پوشش می‌دن و با سرعتی تا ماخ 6 تا 8 حرکت می‌کنن. سیستم هدایتش نیمه‌فعال راداریه که در برابر جنگ الکترونیک مقاومه. این سامانه قادره با چند هدف همزمان درگیر بشه و در نسخه‌های چند واحدی می‌تونه تا 72 موشک علیه 36 هدف شلیک کنه.

از نظر قیمت، HQ-22 به‌عنوان گزینه‌ای ارزان‌تر از HQ-9 محسوب می‌شه، با تخمینی حدود 150 تا 300 میلیون دلار برای هر آتش‌بار. نسخه صادراتی این سامانه با نام FK-3 به کشورهایی مثل صربستان و تایلند فروخته شده.

- HQ-12 / KS-1A  

  سامانه HQ-12 یا KS-1A یک پدافند هوایی میان‌برد ساخت چین است که برای مقابله با هواگردها، موشک‌های کروز و بالستیک طراحی شده و از سال 2007 وارد خدمت شده. برد آن تا 50 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 25 کیلومتر است، با سرعت موشک حدود ماخ 3. سامانه از هدایت راداری نیمه‌فعال و رادارهای آرایه فازی مثل HT-233 بهره می‌برد و می‌تواند با چند هدف همزمان درگیر شود. HQ-12 گزینه‌ای اقتصادی‌ نسبت به سامانه‌های پیشرفته‌تر مانند HQ-9 محسوب می‌شود و قیمت هر آتش‌بار آن حدود 150 تا 250 میلیون دلار برآورد شده است. نسخه‌های ارتقاء یافته‌ای از آن نیز وجود دارد.

- HQ-16  

سامانه پدافندی HQ-16 ساخت چین، یک سیستم میان‌برد زمین به هواست که در سال 2005 با همکاری شرکت روسی "الماز-آنتی" توسعه یافت و از سال 2011 وارد خدمت ارتش چین شد. HQ-16 بر پایه فناوری سامانه روسی Buk طراحی شده و شکاف بین سامانه‌های کوتاه‌برد HQ-7 و دوربرد HQ-9 را پر می‌کند. این سامانه در نسخه‌های مختلفی مانند HQ-16A، HQ-16B و HQ-16FE عرضه شده که برد آن‌ها از 40 تا 160 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 27 کیلومتر متغیر است. موشک‌های HQ-16 با سرعتی تا ماخ 3 حرکت می‌کنند و احتمال اصابت آن‌ها به جنگنده‌ها تا 85٪ و به موشک‌های کروز حدود 60٪ گزارش شده است.

هر آتش‌بار HQ-16 شامل 4 پرتابگر (هرکدام با 6 موشک)، 2 رادار آرایه فازی، پست فرماندهی و خودروهای لجستیکی است. زمان استقرار آن کمتر از 10 دقیقه بوده و قابلیت درگیری هم‌زمان با چند هدف را دارد. نسخه صادراتی HQ-16 با نام LY-80 در کشورهایی مانند پاکستان عملیاتی شده است. قیمت دقیق HQ-16 به‌صورت رسمی اعلام نشده، اما تخمین‌ها نشان می‌دهند که هر آتش‌بار ممکن است بین 200 تا 350 میلیون دلار هزینه داشته باشد، بسته به تجهیزات جانبی و نسخه مورد استفاده. این سامانه به‌دلیل تحرک بالا، دقت مناسب و مقاومت در برابر جنگ الکترونیک، یکی از گزینه‌های محبوب در پدافند هوایی مدرن محسوب می‌شود.

- HQ-6D

سامانه HQ-6D آخرین نسخه از خانواده HQ-6 چین است که بر پایه HQ-64 توسعه یافته و از اوایل دهه 2000 وارد خدمت شده. این سامانه کوتاه‌برد تا میان‌برد برای مقابله با هواگردها، پهپادها و موشک‌های کروز طراحی شده و از موشک‌هایی با سرعت ماخ 3، برد 18 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 12 کیلومتر بهره می‌برد. HQ-6D از هدایت راداری نیمه‌فعال استفاده می‌کند و با افزودن خودرو فرماندهی، قابلیت کنترل همزمان چند آتش‌بار و اتصال به شبکه دفاعی گسترده را دارد. قیمت هر آتش‌بار HQ-6D به‌طور تخمینی بین 100 تا 200 میلیون دلار برآورد می‌شود، که آن را به گزینه‌ای اقتصادی برای دفاع نقطه‌ای تبدیل کرده است.

- HQ-10

سامانه HQ-10 یک موشک زمین به هوای کوتاه‌برد ساخت چین است که از سال 2013 وارد خدمت نیروی دریایی این کشور شده و به‌عنوان سیستم دفاع نقطه‌ای روی ناوهای جنگی نصب می‌شود. HQ-10 با الهام از موشک آمریکایی RIM-116 RAM طراحی شده و از هدایت ماتریسی مادون قرمز (IIR) بهره می‌برد. برد عملیاتی آن تا 9 کیلومتر برای اهداف زیرصوت و 6 کیلومتر برای اهداف مافوق صوت است، با ارتفاع پرواز بین 1.5 تا 6 کیلومتر و سرعتی حدود ماخ 2. این سامانه توانایی واکنش سریع در برابر حملات اشباع‌شده موشکی را دارد و در پیکربندی‌های مختلف 8، 18 یا 24 موشک روی ناوها نصب می‌شود. قیمت دقیق HQ-10 اعلام نشده، اما به‌دلیل طراحی ساده و استفاده محدود، تخمین زده می‌شود که هر آتش‌بار HQ-10 بین 50 تا 150 میلیون دلار هزینه داشته باشد، بسته به تعداد موشک‌ها و تجهیزات جانبی. نسخه صادراتی آن با نام FL-3000N نیز در کشورهایی مانند بنگلادش و نیجریه استفاده می‌شود.

- LY-80 (نسخه صادراتی HQ-16)

سامانه LY-80 نسخه صادراتی HQ-16 چین است که در سال 2011 معرفی شد و از سال 2017 توسط کشورهایی مانند پاکستان عملیاتی شده. این سامانه میان‌برد زمین به هوا با الهام از سامانه روسی Buk طراحی شده و توانایی مقابله با هواگردها، موشک‌های کروز و پهپادها را دارد. برد عملیاتی آن بین 40 تا 70 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 18 کیلومتر است، با سرعت موشک حدود ماخ 3. هدایت موشک ترکیبی از هدایت اینرسی، فرمان رادیویی و رادار نیمه‌فعال است. احتمال اصابت آن تا 85٪ برای هواپیماها و 60٪ برای موشک‌های کروز گزارش شده. قیمت هر آتش‌بار LY-80 بسته به تجهیزات جانبی، حدود 200 تا 350 میلیون دلار برآورد می‌شود

- FD-2000 (نسخه صادراتی HQ-9) 

سامانه FD-2000 نسخه صادراتی HQ-9 چین است که نخستین بار در نمایشگاه هوایی ژوهای 2012 معرفی شد و برای مقابله با تهدیدات هوایی در شرایط جنگ الکترونیک شدید طراحی شده. این سامانه با برد عملیاتی تا 125 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 27 کیلومتر، توانایی مقابله با هواپیماها، موشک‌های کروز، بالستیک، پهپادها و بمب‌های هدایت‌شونده را دارد. موشک‌های دو مرحله‌ای آن با سرعت ماخ 4.2 حرکت می‌کنند و از هدایت ترکیبی اینرسی، لینک میانی و رادار فعال بهره می‌برند. نسخه ارتقاءیافته FD-2000B نیز با برد 250 تا 300 کیلومتر و قابلیت ضد‌استیلث عرضه شده. قیمت هر آتش‌بار FD-2000 بسته به تجهیزات جانبی، حدود 250 تا 500 میلیون دلار برآورد می‌شود و کشورهایی مانند پاکستان، مراکش، ترکمنستان و ازبکستان از کاربران این سامانه هستند

- FM-90

سامانه FM-90 نسخه صادراتی سامانه HQ-7B چین است که در سال 1998 توسط شرکت CNPMIEC توسعه یافت و به‌عنوان یک پدافند هوایی کوتاه‌برد شناخته می‌شود. این سامانه با الهام از سامانه فرانسوی Crotale طراحی شده و توانایی مقابله با هواگردها، موشک‌های کروز، پهپادها و اهداف پرسرعت را دارد. موشک‌های FM-90 با سرعتی تا ماخ 2.5 حرکت می‌کنند و برد عملیاتی آن‌ها تا 15 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 6 کیلومتر است. هدایت موشک‌ها به‌صورت فرمان رادیویی و مادون قرمز انجام می‌شود و سامانه می‌تواند به‌طور همزمان با 3 هدف درگیر شود. احتمال اصابت هر موشک بین 70 تا 80٪ و در شلیک دو موشک به یک هدف تا 96٪ گزارش شده. قیمت هر آتش‌بار FM-90 بسته به تجهیزات جانبی، حدود 100 تا 200 میلیون دلار برآورد می‌شود و کشورهایی مانند پاکستان، بنگلادش، ترکمنستان و الجزایر از کاربران این سامانه هستند.

چین با توسعه طیف وسیعی از سامانه‌های موشکی زمین‌به‌هوا، جایگاه خود را در حوزه پدافند هوایی جهان تثبیت کرده و با عرضه نسخه‌های صادراتی مقرون‌به‌صرفه، بازار کشورهای در حال توسعه را به‌دست گرفته است. این سامانه‌ها در بردهای مختلف از HQ-10 تا HQ-9، توانایی مقابله با تهدیدات متنوع را دارند و در میدان‌های عملیاتی اثبات‌شده‌اند. با ترکیب فناوری بومی و اقتباس از مدل‌های روسی و غربی، چین امروز یکی از بازیگران اصلی در عرصه پدافند هوایی محسوب می‌شود.